Mimar Mektupları

MİMARLAR ODASI İSTANBUL ŞUBESİ BİNASI

Arif Atılgan

1970 li yılların ortaları idi. İlk mimarlık büromu açacaktım. Dekorasyon çalışmaları sırasında duvarları boyayan boyacı laf arasında mimarların renginin gri olduğunu söylemişti. ‘Hadi canım sende’ demiştim ama o anda yeni aldığım ilk arabamın ve o yıl yaptığım ilk inşaatımdaki marleylerin rengini gri seçtiğimi anımsadım ve irkildim. Genel olarak başka mimar tanıdıklarımın da hep griyi tercih ettiklerini saptadım. O olaydan sonra griden özel olarak kaçınmaya başladım. Bunda evlendiğim eşimin ressam olmasının bana çok yardımı olduğunu itiraf etmeliyim.

Bu duygular içersinde baktığım Mimarlar Odası İstanbul Şubesi Binasının her tarafının gri olması bana çok ilginç gelmiştir. Zihnimde yer eden bu Gri Binayı anlatmak istiyorum.

Öncelikle binanın satın alınmasında konuya olumlu bakanlardan biri olduğumu söylemeliyim. Eski yapıların bulunduğu tarihi çevredeki birkaç yeni binadan biri olduğunu tespit etmiştim. Buna rağmen o yıllarda yeni bina almak isteyen Oda için elverişli olduğunu, en azından paranın çarçur edilmemesi ve iyi bir yatırım olması bakımından konuya olumlu bakmıştım.

Bina alındıktan sonra Odaya uygun hale getirilmesi için tadilat yapılması gerekmekte idi. Bu iş için kurulan Bina Komisyonunda ben de vardım. Komisyonun ilk toplantısında ekonomik olarak sıkışıldığında binanın kiraya da verilebileceği fikrine sert bir şekilde karşı çıkmıştım. İstanbul dışında işlerim olduğu için daha sonraki toplantılarına devamlı katılamadım. Katılabildiğim son toplantısında ise cephenin, yanlış anımsamıyorsam, Hindistan’dan getirilecek kırmızı taş ile kaplanması talep edilmişti. Bu taşa da karşı çıkmış bizim geleneksel malzemelerimizin kullanılmasını savunmuştum. Ancak kırmızı taş kabul edilmişti. Bundan sonraki toplantılara katılamadım, açılışa gelebildim. Açılışta yenilenen binanın içinin de dışının da gri yapıldığını görmüştüm. Belli ki kırmızı taştan vazgeçilmişti. Hâlbuki binanın satın alındığı hali daha renkli ve sıcaktı.

Gri Binanın, mimarların ve STK ların kullanımında aktif bir bina olacağını düşünmüştüm. Örneğin: Yıllardır mimarların ihtiyacı olan bir Lokal burada gerçekleştirilebilirdi. Bana göre giriş katında yapılacak Lokal bütün mimarların kullanabileceği çok yararlı bir mekân olabilirdi. Hatta yıllardır Mimarlar Odasında bu düşüncenin yerine getirilmemesinin en önemli sebebi olan, orayı kullanan meslektaşların muhalefet yapacakları endişesi bu sefer giderilmeli, mağlup edilmeliydi.

Binanın en üstü çatısız teras kat şeklinde idi. Burada ancak yaz mevsimlerinde küçük bir büfenin hizmet ettiği açık kafe olabilir diye düşünülüyordu. Zaten manzarasını karşıdaki Yolcu Salonu tamamen kesiyordu.

Ancak geçtiğimiz günlerde, gazeteci Onur Baştürk’ün alttaki köşe yazısından burada bir restoranın işletmeye açıldığını öğrenmiş bulundum.     

‘FerahFeza nasıl olmuş

Şu yazlık nemli ortamda İstanbul’da yeni açılan mekan bulmak zordur. Herkes açılışını eylül sonuna filan erteler.
Karaköy’ün en yenisi FerahFeza ise sonbaharı beklememiş, kapılarını açmış.
Önceki gece “Nasılmış?” diye gidip baktık, yemek yedik.
İşte geriye kalanlar:
Mimarlar Odası’nın terasına konuşlanmış mekanın girişi hayli sevimsiz. Bürolara has beyaz aydınlatmanın hakim olduğu girişi apar topar geçip asansöre yönelseniz de nafile. Mekana direkt çıkan asansöre değil de ötekine binince salak gibi, sonradan kat kat merdiven tırmanmanız cabası...
Evet, mekan adı gibi ferah feza. Eski yarımada manzaralı terası geniş, arkadaki balkona konuşlanmış barı da öyle.
Yemek esnasında tuhaf talihsizlikler yaşamadık değil. Tam domatesli börülceyi yerken bir sinek gelip tabağın içine yapıştı. Ya da intihar etti diyelim (“Sineklerin Börülcesi” adlı eserimin esin kaynağı olacaktır bu sinek).
Arkadaşın yediği organik pilicin bir kısmı ise mosmordu. Servis elemanları “Şarap sosundan olabilir” dedi.
Ama heyhat, arkadaş yiyemedi o morarmış görüntü sonrası pilicini.
İstanbul’da yaşayan yabancılar hangi ara duymuş burayı, şaşırtıcı.
Eğer böyle 12 kişilik masalar halinde gelmeyi sürdürürlerse, yabancı yoğunluğu bakımından Karaköy’ün 360’ı olabilir pekala FerahFeza.’

                                              Çatı Katının Denizden Görünüşü

Anlaşılan binamızın terası kiraya verilmiş ve buraya bir restoran açılmış. Kurum içersindeki mekânların kiraya verilmesinin doğru olmadığını hep iddia ederim. Ancak mimarlara Lokal beklerken yabancılara restoran açılması herhalde Mimarlar Odasının “kamu yararı” anlayışından olsa gerektir.

Çatının manzara görmesi için tabanının yükseltilmesi gerekmekte idi. Sanırım öyle yapmışlar. Bir de çatının üzerinin örtülmesi olayı var. Üzerinin örtülmüş halinin mimarisi acaba eski Bina Komisyonu tarafından görülerek mi tercih edildi? Mimarlar Odası Binasının yeni çatısının Galata Kulesi, Doğan Apartmanı, Yolcu Salonu Binaları gibi tarihi yapıların arasındaki görüntüsünün siluete etkisi uzun süre tartışılacaktır herhalde. Bana göre bu “mimari tarz” Mimarlar Odasına yakışmıyor. Hatta detay hataları var. Sanırım kışın su vs alma anlamında arızalar çıkacaktır. Deniz tarafındaki gemilerden görülebilen çatıdaki bu inşaat, binanın ön ve arka sokaklarından hiç görülememektedir? Bu görüntü maharet sonucumu, yoksa tesadüfen mi oluşmuştur? Ruhsata bağlanması gereken bu tadilatın projelerine ÇED Raporu düzenlenmiştir herhalde.

                                               Ön Cephe

                                              Arka Cephe

Şimdi sormak istiyorum. Bu semtte başka bir bina böyle bir şey yapsa idi Mimarlar Odası’nın tavrı nasıl olurdu?

Yıllarca yöneticilik yaptığım için bu binada çok fazla anım vardır. Bir akşam çeşitli sanatçıların da katıldığı önemli bir etkinlik yaşanıyordu. Ben eşimle bir iş için üst kata çıkmıştım. Aşağı inmek için bindiğimiz asansörde Yaşar Kemal ile rastlaşmıştık. Aşağı ininceye kadar Onunla çok hoş sohbet etmiştik. Kendisine bu sürenin hayatımızın en önemli ve mutlu zaman dilimi olduğunu söylemiştik. Daha sonra birlikte çektirdiğimiz fotoğrafları hala elde edemedim. Binadaki en önemli anım budur.

Mimarlar Odası binasında yapılan bu restoranı kesinlikle doğru karşılamadığımın bilinmesini isterim. Maalesef hayırlı olsun demeyeceğim.      

ARİF ATILGAN EYLÜL 2013