Yeldeğirmeni

 
 

HAYDARPAŞA ÇAYIRI

Arif Atılgan

Haydarpaşa Çayırı şimdiki Gar binasından Acıbademe kadar uzanan, içersinde Haydarpaşa Deresi bulunan büyük bir çayırdır. Anadolu Yakasının en büyük çayırı olan bu alanın adının nereden geldiğini araştıralım isterseniz.

Osmanlı Padişahlarından Kanuni Sultan Süleyman ve Oğlu II.Selim’in her ikisine de sadrazamlık yapmış olan Hadım Haydarpaşa, 1553 yılında bu alana yazlık bir ev yaptırmıştır. Bu evin yapılmasından sonra alan Haydarpaşa’nın Bahçesi diye anılmaya başlanmıştır.

1594 tarihli bir mevacip (ücret) defteri kaydı bu tanımlamayı doğrulamaktadır. Zira bu mevacip defterinde çevreden Bahçe-i Haydarpaşa olarak bahsedilmektedir.

1807 yılında Padişah III.Selim’in yine Haydarpaşa isimli Sadrazamı Selimiye Kışlası inşasında büyük gayret göstermiştir. III.Selim, sadrazamının çalışmalarına karşılık kendisini onurlandırmak amacıyla, bu alana onun adını vermiştir. Yani 1807 yılına kadar Haydarpaşa’nın Bahçesi diye anılan çayır, bu tarihten itibaren resmen Haydarpaşa Çayırı adını almıştır.

Haydarpaşa Çayırı sadece Osmanlının Süvari Birliklerinin talim alanı olarak kullanılmakla kalmamıştır. Burada tarih boyunca birçok sosyal etkinliklerde yapılmıştır.

Çayırın Kadıköy tarafında, şimdiki köprünün başlangıç kısımlarında küçük bir çarşısı bulunmaktaydı. Bu çarşıda bulunan Bomonti Bira Bahçesi daha sonraki yıllarda Moda Plajı üzerindeki Alman Kampı diye bilinen alanda açıldı ve orada ünlendi. Ama maalesef bugün artık orada da yok ve tarihe karıştı.

Ayrıca, Haydarpaşa Çayırı’nda düğünler, panayırlar, eğlenceler ve başta güreş olmak üzere çeşitli spor etkinlikleri yapılırdı.

Örneğin: Sultan Abdülmecid’in oğulları V.Murad ve II.Abdülhamit’in sünnet düğünleri burada yapılmıştır. Düğün çayırın İbrahimağa tarafında Sultan II. Mahmut döneminde (1808-1839) yaptırılan ve kalıntıları yakın zamanlarda ortadan kalkmış olan köşkte yapılmıştır. Ancak Haydarpaşa Çayırı’nda yapılmış ve dünya basınına da konu olmuş olan en ünlü etkinlik Sultan Abdülmecid’in kız kardeşi Adile Sultan’ın 1844 deki düğünüdür. 19 yaşındaki şair Adile Sultan Tophane Müşiri Mehmet Ali Paşa ile evlenecektir. Bu düğünde o zamanlar İstanbul’da bulunan ünlü baloncu İtalyan asıllı Comasgi bir gösteri uçuşu yapacaktır. 7 gün 7 gece sürecek olan bu düğünün en ilgi çekici tarafı da bu uçuş olacaktır zaten.

Comasgi daha önce İstanbul’da iki uçuş yapmıştı. Birincisi yine Haydarpaşa Çayırından olmuş ve Yalova’da bir köye inmişti. Köylülerin şaşkın bakışları karşısında yanındaki Padişah fermanını göstermiş ve bu şekilde bir kayıkla İstanbul’a gönderilmesini sağlamıştı. İkinci uçuşunu Taksim’den yapmış ve Safra köyü isimli bir köye inmişti.

Bu, Comasgi’nin üçüncü uçuşu olacaktır. Comasgi, kendisine gösteri sırası geldiğinde balonunun iplerini çözmüş ve havalanmaya başlamıştır. Havalandıktan bir saat sonrasına kadar İstanbul semalarında izlenebilen Comasgi, daha sonra tekrar yükselmeye başlamıştır.

Ve o günden sonra Comasgi’den hiçbir haber alınamamıştır.

ARİF ATILGAN YELDEĞİRMENİ KİTABI

 

                         Haydarpaşa Çayırında Piknik (Haydarpaşa’da Geçen Yüzyıl kitabı)

                                                             Haydarpaşa Çayırı