KURBAĞALIDERE

Arif Atılgan

Arkeologlar, MÖ 685-684 yıllarında Megaralıların kurduğu Kalkedon kentine ait bir limanın şimdiki Kurbağalıderenin denize akan ağzından Hasanpaşa’ya kadar uzanan bölgede bulunduğunu yazarlar. Daha sonraki yıllarda derenin yukarılardan getirdiği alüvyonlarla bu bölüm dolmuş ve bugünkü görüntü oluşmuş. Bu suretle derenin ağzından Hasanpaşa’ya kadar olan düzlük veya ovalık alan yıllarca taşma alanı olmuştur. Uzun yıllar buraları çayır ve bataklık olarak kalmıştır. Ovaya havadan bakıldığında, denizden itibaren Fenerbahçe Dereağzı Tesislerinin bulunduğu alan 1970 lere kadar bataklık ve sazlık; Yoğurtçu Parkı 1920 li yıllara kadar bataklık; Fenerbahçe Stadının bulunduğu alan Papazın Çayırı; Kuşdilindeki otopark Kuşdili Çayırı; Kadıköy Belediyesi binasının bulunduğu alan 1960 lara kadar meyvelik; Gazhanedeki belediye otobüsleri garajının bulunduğu yer ve karşısındaki 5. Murad Köşkünün Bahçesi olan alan ise çayırlık olarak bilinirdi. Yoğurtçu Parkın dışında Kurbağalıderenin taşma alanından günümüze boş olarak sadece Kuşdili Çayırı kalmıştır.

                                                      Kurbağalıderenin Taşma Alanı.

Derenin su toplama havzası ise Yeldeğirmeni, Acıbadem, Çamlıca, Ümraniye, Küçük Bakkalköy, İçerenköy, Göztepe tepelikleri çizgisinin içersindedir. Günümüzdeki yapılaşmalardan dolayı zeminde toprak kalmamış olduğundan tüm yağmur suları sel olup dere yatağına akmaktadır. Sokakların asfaltlanmasının yanında dere yatağı da betonlanmış olduğundan yağmur suları havzada da dere yatağında da zemin tarafından emilememekte, taşmakta ve sel afetine sebep olmaktadır.

Kurbağalıderenin Su Toplama Havzası.

Kubağalıdere Ataşehir ilçesindeki Şerifaliden başlayarak Sazlıdere, Acısu Deresi, Çakmak 1 ve Çakmak 2 Dereleri, Akdeniz Caddesi Deresi, Küçükbakkalköy Deresi, Ünalan Deresi, Ayvacık (Esatpaşa) Deresi, Kargadere gibi irili ufaklı dereleri de kendine katarak geldiği Kalamış’ta Moda Burnunun altından denize dökülüyor. Bölgedeki yağmur sularının akarak güçlendirdiği Kurbağalıdere 67 KM uzunluktadır.  

Kurbağalıdere Ve Kolları.

Yıllarca Kurbağalıdere kıyıları ama özellikle Kuşdili Çayırı çevresi Kadıköylülerin severek kullandığı mesire yerleri olmuştur. Özellikle Denizden Hasanpaşa’ya kadar olan taşma alanının bataklık olan doğal yapısı yeşillik ve ağaçlık olarak gelişmiştir. Günümüzde, yapılaşmalar sebebiyle taşma alanı ve su toplama havzası ortadan kalkmış durumdadır.

Diğer yandan Kurbağalıdere, maalesef inşaat faaliyetlerinin çoğalması dolayısıyla kanalizasyon olarak ta kullanılmıştır. İlk olarak bu durumu 1924 yılında fark eden Süreyya İlmen, sanırım dereyi korumak için Kuşdili Çayırı tarafına deniz kıyısından itibaren 400 MT uzunluğunda 1.20/0.70MT ebadında kanalizasyon döşemiştir. Bu şekilde dereye atık su akmasını önlemiştir. Ancak özellikle 1950 li yıllardan sonra yapılaşmanın artmasıyla giderek artan bir oranda dereye atık su kanalı bağlanmıştır.

Kurbağalıderenin Denize Dökülen Ağzının İki Yanı Bataklıktı.

İBB 2000 li yılların başında atık suların Kurbağalıdereye akmasını önlemek için dere kenarına kolektör döşemiştir. O yıllarda gerçekleştirilen kolektörün mesafe ve çap olarak günümüzde yetersiz kaldığı anlaşılmış ki 2013 yılında yeniden kolektör döşenmesine başlanmıştır. 3 MT çapındaki kolektör derenin denize döküldüğü bölgedeki büyük rögara bağlanacaktır. Atık su buradan Moda’nın altındaki büyük tünel ile Mühürdar’daki arıtma tesisine akıtılacaktır. Ancak bunun için Yoğurtçu Parkının altından kanal geçirmek yani burada kanal kazı çalışması yapılmak istenmekte idi. Diğer yandan çalışma esnasında hâlihazır kolektör iptal edilerek atık su dereye bağlanmıştı.  

2006 yılında Kuşdili Çayırına AVM projeli bir plan onaylanmıştır. Bu planın reddedilmesi için STK ların çeşitli girişimleri olmuştur. Çeşitli hukuki süreçler yaşanmıştır. Son olarak 2013 yılında alan için onaylanan planda alandaki yapılaşmanın dışında ayrıca Kurbağalıderenin yatağının da değiştirildiği fark edilmiştir. 2014 yılında derenin kenarına açılan büyük bir çukur da bu fark edilmeyi doğrulamıştır.

1960 lı yıllarda bazı insanlar da sandal kiralayarak denize girmeyi tercih ediyorlardı. Kurbağalıderenin Yoğurtçu Park kıyısında bu tip sandalcılar bulunurdu. Ben ve arkadaşlarım Arap Saim isimli sandalcıya giderdik. Kulübesi, taraftarı olduğu Beşiktaşlı futbolcuların fotoğraflarıyla donanmış olan Saim Ağbi denizin dalgalı olduğu zamanlarda kimseye sandal kiralamaz sadece bize sandallarını emanet ederdi. Bize güvendiğini söylerdi. Biz de akşamüstü denizden döndüğümüzde kiraladığımız sandalı yıkar temizler öyle getirirdik. Hafta içinde kira ücreti olarak saat hesabı yapmaz cebimizden ne kadar paramız çıkarsa onu alır ‘bereket versin’ derdi. Hafta sonları müşteri çok olduğundan ucuzluk yapamazdı. Çoğunlukla Fenerbahçe Burnunu dönerek Fenerbahçe ve DDY Kampı Plajlarının açığında denize girerdik. O yıllarda kürek çekerek oyun oynar gibi gittiğimiz bu mesafe bugün gözümde büyüyor nedense.  

Kuşdili Çayırına yapılaşma yapılmaması için sürecin başından itibaren çeşitli etkinlik ve yasal girişimlerle çalışmalarda bulunan Kuşdili Platformu bu konuda da ilgili kamu kurumlarına başvurularda bulunmuştur. Sözlü olarak alınan cevaplarda derenin taşmaması için bir proje hazırlandığı ve bu projenin uygulandığı ifade edilmiştir. Projenin tatbik edilmeden önce plana işlenmesi gerektiğini ifade eden Kuşdili Platformu bu tip girişimlerle sonuç alamayacağını anlayarak ilgililer hakkında suç duyurusunda bulunmuştur. Suç duyurusuna gelen cevapta, açılan çukurun ‘zemin parametrelerinin ve yapım metotlarının belirlenmesi amacıyla açılmış olan araştırma ve inceleme çukuru’ olduğu bildirilmiş, ayrıca dere yatağının değiştirilmesi konusunda ‘imar planı tadilatlarına dair işlem süreçlerinin devam etmekte olduğu’ ifade edilmiştir.  Yani alanla ilgili yeni plan tadilatı yapılacağı belli olmuştur. Bu durumda, sonuç alınamayacak proje tartışmalarının yerine hazırlanacak plana itiraz etmek ve dava açmak daha somut davranış biçimi olacaktır.

Bu arada Yoğurtçu Parkının altından geçirilecek kolektöre de Kuşdili Platformunun eylem ve itirazları sonuç vermiştir. Kolektör parkın dışındaki Yoğurtçu Çayırı Caddesinin altından, üstelik kazılmadan dipten çekme-ittirme tekniği ile yapılacaktır. Ancak caddenin kapalı halinin ne kadar zaman süreceği hala halka açıklanmamıştır. Ayrıca dere, kanal halinden çıkarılmamıştır.

Yoğurtçu Çayırı Caddesi Trafiğe Kapatıldı.

Kuşdili Platformu, Kurbağalıdere ve Kuşdili Çayırı için hazırlanacak olan yeni plana itiraz ederek iptalinin sağlanacağını düşünmektedir.

Sonunda yetkili yetkisiz herkes anlayacaktır ki Kurbağalıdere eskisi gibi temiz bir şekilde akmalı, Kuşdili Çayırı da eskisi gibi yeşil alan halinde olmalıdır.
ARİF ATILGAN EKİM 2014