Kent Mektupları

ALİ SAMİ YEN STADI

Arif Atılgan

1905 yılında kurulan Galatasaray Kulübü, Taksim Stadının açıldığı 1921 yılına kadar maçlarını Kadıköy’deki Fenerbahçe’ye ait sayılan Union Clup stadında oynamıştı. 1921 yılından sonra ise diğer takımlar gibi Taksim Stadını kullanmaya başlamıştı. 1939 yılında Taksim Stadının içersinde bulunduğu tarihi kışla yıkılınca özellikle Galatasaray zor durumda kalmıştır. Zira bu arada Fenerbahçe Kadıköy’de, Beşiktaş ise Ortaköy’de kendilerine stat yapmışlardı. Galatasaray 1947 yılında İnönü Stadı inşa edilip faaliyete geçinceye kadar maçlarını diğer statlarda oynamak durumunda kalmıştır.

Galatasaray Kulübü, 1933 yılında Başkan Ali Haydar Barşal öncülüğünde kendilerine ait bir stat inşası için çalışmalara başladı.

1930 yılında Mecidiyeköy’de çevrede gerekli meyvelerin bulunması gerekçesiyle Likör Fabrikası kurulmuştu. Burası dünyada direkt meyveden likör üreten tek fabrika idi. Ali Haydar Bey ise Likör Fabrikasının yanındaki Tekele ait olan dutluk arazinin stat yeri olarak kendilerine uygun olduğunu düşünmekteydi. 1933-1935 yılları arasında Devlet Yetkilileri ile görüşüldü. Arsa Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü tarafından satın alındı, Galatasaray’a 30 yıllığına yıllığı 1 TL bedelle kiralandı. Anlaşmaya göre Galatasaray Kulübü buraya modern bir stat ve bisiklet veledromu (pisti) yapmayı taahhüt etmişti. 

1924 yılında Şişli-Mecidiyeköy. Sağdaki Yolun Altına Likör Fabrikası ve Ali Sami Yen Stadı Yapılacak.

1936 yılında Türk Sporunu Koruma Kurumu Başkanı Adnan Menderes tarafından maddi yardım temin edilerek stat inşaatı için hafriyat çalışmalarına başlanır. Ancak maddi sıkıntılar sebebiyle çalışmalar o safhada kalır. 1940 yılında Kulüp Başkanı Tevfik Ali Çınarın döneminde konu tekrar gündeme getirilir. Savaş yılları olması sebebiyle çalışmalar ağır yürür. 1943 yılında Başkan Osman Dardağan’ın zamanında tekrar faaliyete başlanır. 24 Eylül 1944 günü Galatasaray burada ilk maçını Süleymaniye ile oynar. Maçı 7-0 kazanır. Stat 1945 yılında Başkan Muslihittin Peykoğlu zamanında cadde tarafında inşa edilen 500 kişilik tribün ile resmen açılır. Ancak şehre çok uzak ve aşırı rüzgâr alması sebebiyle fazla kullanılamamaktadır. Zaten 1947 yılında İnönü Stadının açılması ile Galatasaray da diğerleri gibi maçlarını İnönü Stadında oynamaya başlar.

1955 yılında Mecidiyeköy’deki arsanın kullanım süresi 2007 yılına kadar uzatılır ve Galatasaray’ın kendi stadını inşa etmesi arzu edilir. Ancak bir süre sonra Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Galatasaray’ın bu işi yapamayacağını görerek işi üstlenir. 1960 yılında temel atılır. 1961 yılında Başkan Refik Selimoğlu’nun döneminde Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü ile yapılan anlaşma ile inşa edilecek stadın üst kullanım hakkı Galatasaray’a verilir. 1962 yılında hızlandırılarak tekrar başlatılan inşaat faaliyetleri sonunda stat 20 Aralık 1964 tarihinde oynanan Türkiye-Bulgaristan milli maçı ile açılır.

İlk gün yaşanan izdiham sebebiyle yeni açık tribünde üst kattan alt kata düşen seyircilerden 1 kişi ölmüş birçok kişi de yaralanmıştı. Bu olaydan sonra stada ‘kaçak inşaat’ prosedürü uygulandı. Sahasının ölçüleri 105/65 MT olan stada Galatasaray’ın 1 Nolu üyesi ve kulübe toplam 14 yıl başkanlık yapmış olan Ali Sami Yenin adı verildi.

                              Ali Sami Yen Stadı İlk Yıllarında. Henüz Çevre Yolu Yapılmamış. 

Ali Sami Yen Stadının açılış maçına mahallemizden arkadaşlar gitmişti. Maçı radyodan dinlerken kalabalık sebebi ile kaza olduğunu öğrenmiştik. O akşam merakla maça giden arkadaşlarımızın dönmesini bekledik. Haber alma olanağı yoktu o zamanlar. Arkadaşlarımız akşamüstü mahalleye döndüler ve olayları bize anlattılar. Rahatlamıştık. Ancak sabah gazetelerde 1 kişinin öldüğünü okuyunca üzülmüştük.

Faaliyete geçmesinden birkaç yıl sonra, 1973 yılında açılacak olan, 1. Boğaz Köprüsünün planlanması ve bu köprünün bağlantı yollarından birinin neredeyse stadın Yeni Açık Tribününe teğet geçmesi Türkiye’de işlerin ne kadar plansız yapıldığının kanıtıdır.

                                           Ali Sami Yen Stadı Açık Tribünü Ve Çevre Yolu. 

Ali Sami Yen Stadı, 1972-1980 yılları arasında 1. Boğaz Köprüsünün bağlantı yollarının inşaat çalışmaları, 1984-1986 yılları arasında çimlerinde yaşanan sorunlar, 2003-2004 yılları arasında ise yıkılıp yeniden yapılması için takımın maçlarını Olimpiyat Stadında oynamaya başlaması nedenlerinden dolayı 3 defa Galatasaray tarafından terk edilmiştir.

Stadın açılışından sonraki serüveni oldukça hareketli idi:

-1965 yılında ışıklandırıldı, 1970 li yıllarda İnönü Stadı kullanıldığı için burası antrenman sahası olarak kullanıldı.

 -1979 yılında Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü stadı geri aldı,  1981 yılında çimlendirildi, 1993 yılında ise ışıklandırması yenilendi.

-1996 yılında yeniden inşası için Kanadalı bir mimarlık bürosuyla anlaşıldı, 1998 de yeni stadın tanıtımı yapıldığında ilgi topladı ama para bulunamadı.

-2001-2002 yılları arasında projede maliyetleri aşağı çekme çalışması yapıldı ama ekonomik kriz nedeniyle yine inşaata başlanamadı. Daha sonra Devlet Yetkilileri Ali Sami Yen Stadının arsasının artık kentin merkezinde kaldığını, stadın başka bir alanda yapılması gerektiğini önerdiler.

-2004-2005 yıllarında genel bir tadilatla yine Ali Sami Yen Stadına dönüldü.

-2007 de yeni stadın Seyran Tepede yapılmasına karar verildi ve Ali Sami Yenin arsasına karşılık Galatasaray’a yeni stadının inşa edilmesi kararlaştırıldı, 13 Aralık 2007 tarihinde temel atıldı, 2011 yılında stadın tamamlanması sebebiyle Ali Sami Yenin yıkılmasına karar verildi.

 -Ali Sami Yen Stadındaki son maç, 11 Ocak 2011 tarihinde Galatasaray’ın 3-1 kazandığı Galatasaray- Beypazarı Şekerspor arasındaki Türkiye Kupası maçı oldu.

                                                 Ali Sami Yen Stadı Yıkılmadan Önce.

Seyrantepedeki yeni stada Telekom’la yapılan sponsorluk anlaşması gereği 2009-2010 sezonundan itibaren 10 sezonluğuna Türk Telekom Arena adı verildi. Ancak eski stada ismi verilen Ali Sami Yene vefa olarak Türk Telekom Arena’ya Ali Sami Yen Spor Kompleksi adı da eklendi.

Türk Telekom Arena Ali Sami Yen Spor Kompleksi 15 Ocak 2011 tarihinde 0-0 biten Galatasaray-Ajax maçı ile açıldı. Stat 52.650 kişilik olup içersinde 46.000 koltuk, 157 loca, 5.500 Vip koltuklar bulunmaktadır.

             Seyran Tepede Yeni İnşa Edilen Türk Telekom Arena Ali Sami Yen Spor Kompleksi.

1960 lı yılların ikici yarısıydı. Yeldeğirmeni takımı olarak yaz sezonunda Dikilitaş takımı ile özel maç yapacaktık. Maç onların sahası olan, o yıllarda fulya tarlası olarak bilinen Fulya Sahasında idi. Fulya Sahası Ihlamur Sarayının yanından Ali Sami Yen Stadı istikametine doğru giden dar bir caddenin sağ tarafında yoldan düşük kotta idi. Sahadan sonra arazi tekrar yukarı doğru dik bir şekilde devam ediyordu. O zaman etraf bomboştu. Dikilitaşlılar burada “keyif sahibi” bazı insanların bülbül dinleyip “keyif” yaptıklarını anlatmışlardı. O akşam Ali Sami Yen Stadında da maç vardı. Ben bir kaç arkadaşımla kendi maçımızı oynadıktan sonra o maça gitmek istiyordum. Nitekim maçımızı oynadıktan sonra kısa yoldan yürüyerek Ali Sami Yen Stadına gitmiştik. Ancak bu yolculuk keçi yolu tabir edilen patika yollardan adeta tırmanarak gerçekleşmişti. Zira o yıllarda buraları dağ başı denilebilecek şekilde idi. Sokak cadde yoktu.

Ali Sami Yen Stadı Ihlamurdan Mecidiyeköy’e çıkan vadinin tepesinde tek başına bulunmakta idi. O zamanlar insanlara çevrenin bugünkü duruma geleceği anlatılsaydı hiç te inandırıcı olunamazdı herhalde.

Galatasaray’lıların özellikle Avrupalı rakipleri için Ali Sami Yen Cehennemi olarak adlandırdıkları stadın beğenilecek bir mimarisi yoktu. Ayrıca depreme karşı da çok zayıf olması sebebiyle yıkılması hayırlı oldu diye düşünürüm. Ancak boşalan arsaya inşa edilecek gökdelenlerin kente etkilerinin olumlu mu olumsuz mu olacağı merak konusudur.  

ARİF ATILGAN ŞUBAT 2013