MALTEPE’DE GELİŞMELER

Arif Atılgan

Anadolu yakasında, kadim bir yerleşim olan Üsküdar ile işçi semti Kartalın dışındaki alanlar yıllar boyu İstanbul’un sayfiye yerleri olarak kullanılmışlardır. Bu ilçelerden Kadıköy’de yapılaşma 1960 larda iskeleye yakın yerlerden başlamış, 1970 lerde ve 1980 lerde gelişerek Bostancıya doğru devam etmiştir. Maltepe’de ise 1970 lerde Bostancı sınırı olan Altıntepe’de başlamış, 1980 lerde ve 1990 larda Kartal sınırına doğru devam etmiştir. Görülüyor ki Anadolu yakasında yapılaşma Avrupa yakasına yakın yerlerden başlayarak uzak yerlere doğru devam etmiştir.

Maltepe 1970 lerde kendine bağlı Küçükyalı Belediyesi ile müstakil belediye idi. O yıllarda bölgedeki yapılaşma Küçükyalı Belediyesi sınırlarında, mesleğe yeni başlayan inşaatçılar tarafından gerçekleştirilmişti.

                                                         Küçükyalı Kıyıları

1981 de İBB ye bağlı Şube Müdürlüğü, 1985 te Kartal Belediyesine bağlı müdürlük haline getirilen Maltepe’de, o yıllardaki bölgenin inşaatçıları rantı öğrenmişler, daha “profesyonel” işler yapmaya başlamışlardı. Bölge hala sayfiye yeri özelliğini kaybetmemişti. Yeni yapılan apartmanlara taşınanların komşuları eski yazlıkçılar olmaktaydı.     

Maltepe 1992 de müstakil ilçe ve belediye olmuştur. Belediye olduktan sonra 2004 yılına kadar ANAP lı idare tarafından yönetilmiştir. Bu yıllarda E5 üzerindeki tarihi Başıbüyük Köyü ile Gülsuyu Mahalleleri gecekondu ve kooperatif yapılarıyla dolmuş, ilçenin genelinde inşaatçılık çığırından çıkmıştı. Maltepe’nin yardımına 1999 depremi yetişmişti. Bugün hala o yıllardan kalan yanlışlar göze çarpmaktadır.

                                                         Eski ve Yeni Bina

İdealtepe’de, çevresindekilerden fazla yapılaşması fark edilen, önce hastane olacağı söylenen sonra otel yapılan binanın görüntüsü ilgi çekicidir.

                                                                 Otel.

2004-2009 arası AKP li belediyenin idare ettiği dönem, deprem sonrasında inşaat yapma sürecinin intizama sokulduğu yıllardı. Yeni Yapı Yönetmeliği getirilmiş, kaçak inşaata son verilmişti. Bu sefer de ilçede planlı yapılan yanlışlar dikkat çekmiştir. Örneğin: Yukarıda bahsedilen otelin yakınındaki 20 ve 26 katlı iki kule E5 altındaki alanda herkesin dikkatini çeken en belirgin uygulama olmuştur. Bu binaların da görüntüsü ilgi çekicidir. Benzeri binalar gibi buradaki kulelerin de mimarlık ödüllü olduğu söylenir.

                                                                 Kuleler.

2009-2014 yıllarında CHP li yönetim gelmiştir. Bu dönemde göze batan aşırı imar faaliyetleri görünmemiştir. Sadece cadde sokaklarda ilçeye yakışmayacak duvar süslemeleri dikkat çekmiştir.

                                                           Duvar Süsü.

2014 sonrası yine CHP li ama yeni bir yönetim tarafından idare edilmektedir Maltepe. Önce E5 üzerinde Mexpo adlı Fuar konusu gündeme getirilmiştir. Fuar alanının Maltepe’yi ticarileştireceği bilinmelidir. Ticarileşmenin diğer göstergesi tarihi Beşçeşmeler meydanında görülmektedir. Tabanının ‘yontubezek’ isimli sanat ile modern döşenmesi, bina cephelerinin giydirilmesi gibi çalışmalar yapılmaktadır. Yapılan işin sanat değerine söz edilemez. Ancak tarihi bir yer aslına uygun olarak düzenlenmelidir. Buralarda yapılan çalışmaların Kadıköy’de Yeldeğirmeni ve Tarihi Çarşıda yapılan Canlandırma Projelerine benzer olması düşündürücüdür.  Kadıköy’de de sosyo-kültürel yapının değişmesinden, esnafın gelirinin artmasından, cazibe merkezi olunmasından bahsediliyordu. Bugün Kadıköy Tarihi Çarşıda ve Yeldeğirmeninde eski esnaf ta, yaşayanlar da yok olmuştur. Olumsuzluk Moda, Bahariye gibi başka semtleri de etkilemiştir.

                                                            Beşçeşmeler.

Diğer yandan Maltepe’nin E5 altındaki bölümünde yüksek binaların yapılmaya başlanması ise endişe vericidir. Gözbebeği gibi bakılması gereken E5 altı bölgede 25 katlı bina inşaatları görülmeye başlandı. Duyumlarımız doğruysa 40 katlılar da geliyormuş arkadan.

                                                        Yeni Bir İnşaat Afişi.

Anadolu yakasında E5 in iki kenarı Kadıköy’den Tuzlaya kadar ticarileştirilmektedir. Maltepe’de bu aks içersindedir. İlçenin E5 üzerindeki bölümü ise planlı veya plansız olumsuz yapılaştırılmıştır. Bu olumsuzluğu giderme çalışmaları yapılmalıdır.

E5 altındaki alanın değerinin bilinmesi ve burada E5 üzerindeki alanda yapılan yanlışlıkların yapılmaması gerekir.  E5 ile deniz arasındaki bölge 4-5 katlı apartmanların olduğu mahalle ve sayfiye yeri yaşantısının hissedildiği yerleşimdir. Bugün hala yeşili, parkı, esnafı, komşuluk ilişkileri bulunmaktadır burada. Çarşısında çoğunlukla Maltepelilerin alış-veriş yapmasının kıymeti bilinmelidir. 

                                                         Sakin Mahalle Sokağı.

Suadiye’de apartmanlarının müteahhite verilmesi sebebiyle inşaat süresinde Maltepe’ye taşınmış tanıdığım bir kadın ‘Geriye dönmeyi düşünmüyorum. Burada yaşarım artık.’ Demişti bana. Maltepe’nin kendi değerinin farkına varması, komşu ilçelere özenmemesi gerekir. O ilçeler Maltepe’ye benzemeye çalışmalıdırlar aslında. Maltepe E5 altını koruyup, E5 üzerini nasıl düzeltirimin planlarını yapmalıdır. 

ARİF ATILGAN MAYIS 2016