DEPREM İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Güneydoğu Anadolu’da
yaşadığımız acı olay yaşadığımız toprakların deprem bölgesi olduğu gerçeğini
anımsattı. Depremler doğa harikası olaylardır aslında. Toprak alt üst olur ve
daha bereketli hale gelir. Ancak toprak üstündeki yapılarımızı gereken yere
gereken şekilde yapmadığımızda maalesef felaketimiz de olabiliyor.
Öncelikle yerleşim yerleri fay
hatları ve zemin cinsine göre tespit edilmelidir. Fay hatları üzerine yerleşim
getirilmemeli yapılaşma zemine göre yapılmalıdır.
1990’lara kadar elle karılan
beton kullanılmıştır. Bu sebepten bazıları yönetmelikteki B160’ı bile
tutturamamıştır. Hâlbuki bugün B160 sadece kaldırımlara dökülür. O dönemde
kullanılan yuvarlak demirin ise birçok sorunu vardır. Hesaplama yöntemi de yetersizdir.
Bitmiş binalar, kullananların
keyfine bırakılmıştır. Çok yanlıştır. Özellikle taşıyıcı sisteme her çeşit
yanlış müdahaleler yapılmaktadır. Biten binadan sorumlu bir mimar veya mühendis
olmalıdır. En küçük onarım bile o kişinin izni ile yapılmalı ve belediyesindeki
dosyasına işlenmelidir. Binaların kimlik kartı olmalıdır.
Yapı Denetim sistemi içinde de
bazı müdahaleler olması gerektiği anlaşılmaktadır. Kalfa ve demirci taşeronları
kesinlikle sistemin içine sokulmalıdır. Zira yapı yapılırken en önemli
sorumluluk onların işçiliğindedir. Onların yaptığı işten dolayı Şantiye Şefi,
Kontrol Elemanı, Denetçi Mühendisler sorumluluk altındadır. Hâlbuki onlar da
sorumluluk alırlarsa daha dikkatli davranırlar. Hazır betoncu sistemde vardır
ve sorumludur. Ancak çoğu zaman randevu verdikleri saatte gelmedikleri
bilinmektedir. Bazen gece ama daha da önemlisi belirsiz saatte gelmektedirler. O
zaman da inşaatta eleman olmayabilmektedir. Gerekirse Hazır Beton fabrikaları
çoğaltılmalı ve kesinlikle mesai saatleri içinde inşaata gelmeleri sağlanmalıdır.
Belediyelerde ve kamu
kurumlarında onay verenler de sorumludur. İşin bu tarafı atlanmamalıdır. Yani
yapan (Müteahhit), özel kontrol eden (Yapı Denetim Kuruluşu), kamu idaresi
tarafından kontrol eden şeklinde… Hazır betoncu da sorumludur. Ben ayrıca kalfa
ve demircinin de yaptığı işten sorumlu olmasını öneriyorum.
Yapıyı inşa edene müteahhit
denmektedir. Ancak Onun da patronu inşaatçı olmalıdır. İnşaatçının inşaattan
anlamasına gerek yoktur. Sorumluluk almaz. O sermayesiyle inşaat işiyle uğraşıp
gelir elde eden kişidir. İşi sorumlu bir müteahhitte verir. Ülkemizde genellikle
inşaatçı ile müteahhit aynı kişi olduğundan yasada böyle yer almış. Yasanın
eksiğidir.
Binalarda Yumuşak Kat kavramı
bilinmemektedir. Tüm katların genel sisteminin dışına çıkan kattır. Yani her
katta duvarlar varken bir katta duvar olmaması gibi. Bunun tersi de olabilir.
En bilineni bina altlarına yapılan dükkânlardır. Tabii ki hesabı yapılabilir.
Ancak bu tip bina yapılmaması veya ayrı bölgelerde özel hesapla yapılması gerekmektedir.
Bir de kısa kolon yapılmamasına dikkat edilmelidir.
Güçlendirme maliyeti yeniden
yapmanın yüzde otuzunu geçerse yeniden yapmak tercih edilmelidir.
Arama Kurtarma işi
üniversitede ayrı bir bölüm olarak okutulmalıdır. Sadece deprem için değil tüm
afetlerde gereklidir çünkü.
Toplanma alanları önemlidir. Parklar
ve boş alanlar çoğaltılmalıdır.
İmar Planları ilk halinde
doğru olmaktadır. Ancak daha sonra hatır-gönül, siyaset, eş-dost dolayısıyla
delinmektedir. Plan tadilatı yapılması kesinlikle önlenmeli veya oldukça zor
hale getirilmelidir.
Canı isteyen inşaat yapamamalıdır.
Piyasaya kamu kurumlarındaki Müteahhitlik Karnesi sistemi getirilmelidir.
Özel sigorta şirketleri risk
almak istemedikleri için kamu idaresi tarafından DASK kurulmuştur. DASK
sadeleştirilmeli ve afette evi yok olanın evini baştan yapacak duruma
getirilmelidir. O zaman zorunlu hale getirmek daha kolay olacaktır. Böylelikle
devlet vatandaşından bu parayı önceden toplamış olacaktır.
Bazı haberlerde Deprem Kabininden
bahsedilmektedir. Binaya ayrı bir yük getirir. Sağlam binalar yapılmalıdır.
Marmara Bölgesi 1975 yılında
2. Derece Deprem Bölgesi, 1998 yılında 1. Derece Deprem Bölgesi ilan
edilmiştir.
2. Derece Deprem Bölgesi
olduğu dönem ait tüm binaların yenilenmesinde yarar vardır.
Esas olan depreme karşı
hazırlıklı olmaktır.
ARİF ATILGAN ŞUBAT 2023
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder