ACIBADEM'DE KÖÇEOĞLU KÖŞKLERİ

Arif Atılgan

Osmanlıda Köçeoğlu soyadı ilk olarak 1800 lü yılların başlarında dikkat çekmiştir. Kafkasya’da yaşayan Andon Köçeoğlu (1773-1832) ailesiyle önce Artvin’e, sonra İstanbul’a gelmiş, Padişah 2. Mahmud ile dostluk kurarak sarayla ilişkisini başlatmıştır.

Andon Köçeoğlu’nun Hevsep (1808-1883) ve Agop (1818-1893)  isimli oğulları olmuştur.

  

Hevsep’in kızı Nektar Köçeoğlu 1800 lü yılların ortalarında Kadıköy Bahariyede Köçeoğlu Hamamını yaptırmıştır. Hamam 1980 lerde yıkılıp yerine inşaat yapılmış, bugüne sadece cadde üzerindeki kapısı kalmıştır.

Andon Köçeoğlu’nun diğer oğlu Agop Köçeoğlu bu soyadı ünlü yapan kişidir. Kendisi sarayda ‘Kuyumcu Başı’ olmuştur. Galata’da Köçeoğlu İşhanı Onundur. İstiklal Caddesinde bulunan evi yanınca evinin karşısında heybetli bir ev daha yaptırmıştır. Bu ev bugün Atlas Sineması olarak bilinen binadır.

Boğazda yalısı da olan Agop Köçeoğlu’nun İstanbul’da çeşitli mülkleri vardır. Bunlardan ikisi Acıbadem’de inşa ettirdiği Köçeoğlu Köşkleridir. Köşkler Küçük Çamlıca eteklerinden eski Otosan arazisini de içine alan Uzunçayır mevkiine kadar devam eden alandadır. Kabaca 300.000m2 civarı diyebiliriz.

1870 yılında inşa edilmiş olan Av Köşkü kâgirdir. Tavan tezyinatları içinde Agop Köçeoğlu’nun kızının resimleri de bulunmaktadır. Bu resimler altın yaldızlı, nakışlı ve yağlı boya olarak yapılmışlardır. İki katlı Köşkün önündeki gösterişli havuz bugün hala kullanılabilecek durumdadır.

                                                      Av Köşkü (1975-2016)

1880 yılında inşa edilmiş olan Kadınlar Köşkü ise ahşaptır. Bu köşk bugün daha sağlam durumdadır. Bodrum kat üzerine iki katlı sekiz odalıdır. Salonu kartonpiyer süslemelidir.

                                             Kadınlar Köşkü (1975-2016)

Agop Köçeoğlu’nun, bugünkü Göztepe SSK Hastanesi ve Marmara Üniversitesi arazisinde köşkü bulunan şehzade 5. Murad ile dostluğu vardır. O yıllarda kendisinden borç para alan 5. Murad sık sık ata binerek Av Köşküne gelir, Köçeoğlu’nun kızıyla piyano çalar müzik yaparlarmış. Agop Köçeoğlu sonraki yıllarda arazisinin aşağıdaki bir bölümünü Kadıköy’deki Gregoryen Ermeni Kilisesine bağışlamış.

                                               Av Köşkü İç Mekan (1975-2016)

Köşkler Köçeoğlu’ndan Ahmet Celalettin Paşa tarafından satın alınır. Paşa 2. Abdülhamid ile şehzadeliğinde tanıştığında çobanlık yapmaktadır. 2. Abdülhamid padişah olunca Onu hafiyelik teşkilatının başına getirir. Kavalalı Mehmed Ali Paşanın torunu Mısırlı prenses İsmet Hanımla evlenir, Ferikliğe (korgeneral) yükselir, Mısıra gider. 1905 yılında Padişaha suikast düzenleneceğini haber verir. Dikkate alınmaz. Eşi öldüğünde kalan mirasla zengin olur. Köçeoğlu Köşklerini ve arazisini satın alır. Buraya iki köşk daha inşa ettirir. Bu sebepten arazideki bütün köşkler Celalettin Paşa Köşkleri olarak ta bilinir. Zengin olan Paşa yaşadığı hızlı hayatının son zamanlarında sefillik çekmiştir.

1926 yılında Köşkler Ziya Çeçen tarafından satın alınır. 1935 yılında burada bir yangın çıkar. Yangında Celalettin Paşanın yaptırdığı iki köşk yanar. Günümüzde onlar yoktur. Yangından sonra buradaki koruluğa Güzel Orman Çiftliği adıyla bir gazino açılmış, bir süre faaliyet göstermiştir.

                                              Av Köşkü Tavan Süsleme Örnekleri

1939 yılında TSK, askerlerde çoğalan verem hastalığı için havadar bir yerde sanatoryum açmak istemektedir. Araştırmalar sonucu buradaki binaları ve arazisini beğenirler. Arazideki çam koruluğu ve ‘Şeker Kaymak Suyu’ önemlidir. Ziya Çeçen’den 45.000TL bedelle satın alınır.

1944 yılında Av Köşkü, deniz tarafındaki cephesine ekler yapılarak sanatoryum olarak kullanılmış. 1950 yılında ‘hizmet binası’ olarak kullanılmaya başlanmış.

                                 Av Köşkü Deniz Tarafındaki Eklentiyle Sanatoryumken

1944 yılında Kadınlar Köşkü de ‘hizmet binası’ olarak kullanılmış, 1955 yılında onarımdan geçirilmiş,

1958 yılında iki köşk te boşaltılmıştır.

1960 lı yıllarda arazinin aşağı kısmında modern hastane binası yapılmış.

O yıllarda, Yeldeğirmeni’nde mahalle büyüğümüz Yavuz Ağbi beni evden aramış, ‘Çamlıca’da voleybol maçı yapacağız gel’ demişti. Arazinin alt tarafındaki hastane binasının yanında hastanenin takımıyla maç yapmıştık. Daha başlarda iki kötü pozisyon geçirmiş, moralim bozulmuş ve çok kötü bir maç çıkarmıştım. 6 kişi gittiğimiz için çıkamıyordum da. Benim kötü oyunumla mağlup olmuştuk.. Tesisten üzgün bir şekilde ayrılırken burada çalışanların ne kadar şanslı olduklarını düşünmüştüm. Acıbadem Caddesinden görünmediği için belli olmayan hastane ve arazisi cennet gibi bir alandı.

1970 li hatta 1980 li yıllarda köşkler bu hastanede çalışan hemşire vs görevliler tarafından kullanılmış.

                                                    Havuz (1975-2016)

1990 yılında köşkler koruma altına alınmış, Av Köşkü 1996 yılında çıkan yangında ağır hasar görmüş.

2000 li yıllarda geriye kalan 100.000m2 civarı arazide yeni binalar da inşa edilmiş ve hepsi TSK emeklileri için huzurevi olarak kullanılmaya başlanmış. Köşkler ise boş hatta metruk durumdadır.

                          Günümüzde Üstte Av Köşkü ve Havuz, Altta Kadınlar Köşkü

Acıbadem 1960 lı yıllara kadar köşkler semtidir. Bugün ise adeta apartman ormanıdır. Aranırsa aralarda bir iki köşk bulunabilir belki.. Köçeoğlu Köşkleri geniş arazisiyle çevresine oksijen ürettiği için günümüzde de özeldir. Önce Av Köşkü eklentilerinden kurtarılmalı, sonra her iki köşk te restore edilerek kamusal anlamda değerlendirilmelidir.

ARİF ATILGAN OCAK 2017