ESKİ GAZETELER

Arif Atılgan

1970 li yıllara kadar gazeteler 3 yaprak 6 sayfa çıkarlardı. Ön sayfada önemli başlıklar olur, birkaç satır haberden sonra altına ‘Devamı Sayfa 5, Sütun …’ yazılırdı. Sayfanın alt sağında başyazarın köşe yazısı, sol altında ise günün karikatürü bulunurdu. Yazıların esası iç sayfalarda okunurdu. 2. Sayfada köşe yazıları, reklamlar ve çoğunluğu pehlivan konulu tefrika yazıları yer alırdı. Ortadaki yaprakta magazinsel haberler, burçların günlük falı, reklamlar, sinemalarda matineleriyle oynayan filmler, İstanbul ve Ankara radyolarının saat saat programları olurdu. 6. Sayfa olan arka sayfada spor haberleri, arka sayfanın iç tarafı olan 5. Sayfada ön ve arka sayfadaki haberlerin devamları okunabilirdi.

                                                 Eski Bir Gazete Ön Sayfası

Babam gazete okurken Ondan ‘İçini’ isterdik. Gazetenin ortadaki yaprağına ‘İçi’, ön ve arka sayfaların olduğu iki yaprağına ise ‘Dışı’ derdik. Yani haber olan yapraklar ‘Dışı’ idi. Bugün hala haber olan kısımlarının olduğu esas kısmına ‘Dışı’ derim, eklerine ise ‘İlave’.

Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Cumhuriyet, Akşam, Dünya, Son Havadis bilinen gazetelerdi.  Bir de Şeker ve Kurban Bayramlarında çıkarılan tatsız tuzsuz Bayram Gazetesi vardı. Gazeteleri gazeteci aileler çıkarırlardı. Semavi, Karacan, Ilıcak, Nadi, Yolaç, Demirkent, Özkan aileleri gibi. Oktay Ekşi, Abdi İpekçi, Peyami Safa, Burhan Felek, İlhan Selçuk, Çetin Altan o yılların önemli yazarlarından bazılarıdır. Soyadıyla Ulunay olarak bilinen ünlü köşe yazarı Refi Cevad Ulunay’ın Pendik İstasyonunda trenden inip yakındaki çiftliğine eşekle gittiği sık yazılan bir konuydu.

                                                  Bayram Gazetesi

Sadrazam Sarayının eski adı olan Bab-ı Ali adıyla bilinen Cağaloğlu yokuşu, gazete binalarının topluca görüldüğü bölge idi. Dolayısıyla tüm gazete, dergi, kitap matbaaları da burada bulunurdu. Yazarlar işlerine dolmuş, tramvay, otobüsle giderler, yemeklerini civardaki lokanta, meyhane, pastanelerde yerlerdi. Halkla iç içe olduklarından onların nabzını iyi bilirlerdi. Haber ise muhabirlerle toplanırdı.

Cağaloğlu’nda, yokuşu çıkarken sağdaki binaların birinin üst katında bulunan bir gazetede arkadaşım çalışıyordu. Daha çok ilan, ticaret yayınları olan gazeteye arada bir ziyarete giderdim. Kendisi dizgici idi. Her sayfa, ayrı kutularda bulunan kurşun metalinden harfler dizilerek hazırlanır, sonra mürekkeplenerek kâğıda basılırdı. Çalışanlara kurşun zehirlenmesine karşı her gün yoğurt yedirmeleri ilgimi çekerdi. Bugün bilgisayarda hazırlanıp, tuşa tıklanarak baskı yapıldığı düşünülürse..

1960 ların ilk yarısı lise yıllarımdı. Yurt dışında bulunmuş bir arkadaşımız ‘Orada gazeteler 40-50 sayfadır’ diye anlatmıştı bir gün. Çok şaşırmıştım. Bugün bizde de öyle..

1980 lerden itibaren renkli TV lerin etkili olmaları gazeteciliği değiştirdi.  Sektörün adı Medya oldu. Patronlar TV, gazete, banka ve holding sahibi olmaya başladılar. TV ile gazeteyi banka ve holding için kullanmaya başladılar. Dolayısıyla medya sahipleri hızla değişti. Medya da.

Her gazeteyi okur, her kanalı izlemeye çalışırım. Medyanın siyasette taraf olmasını normal karşılarım ama ticarette taraf olmalarını doğru bulmam. Bugün bazı gazeteler TV programlarına rakiplerinin kanalını bile yazmıyorlar.

Gazeteler Medya haline gelince Cağaloğlu’ndaki binalar yeterli olmadı. Kentin çeperlerinde inşa ettikleri Medya Towers isimli binalara taşındılar. Yazarlar ‘Star’ oldular, halktan uzaklaştılar. Haber ise internetten toplanmaya başladı. 

Eskiye göre müthiş teknik olanaklar oluştu. Medya sahipleri sadece habercilikle uğraşsalar, tüm haber yayınlarının da müthiş keyifli olacağına inanıyorum.

ARİF ATILGAN ARALIK 2016